Zo kun je berkensap zelf tappen

Zo in het vroege voorjaar komt de sapstroom in veel bomen weer op gang. Zo ook de sapstroom van de berk, wat je in de vorm van berkensap van de boom kunt aftappen. Eenvoudig gezegd, is de sapstroom de beweging van water en voedingsstoffen van de wortels van de boom richting de bladeren. In het vroege voorjaar is dit goed waar te nemen door je oor tegen de stam van een berk te leggen, dan hoor je het ruisen en suizen. Ik vind het magisch. De boom leeft en komt uit haar winterslaap, net als ik.

Zo herken je de berk

De ruwe berk, of betula pendula, groeit vrijwel overal in Nederland. Het is een veelvoorkomende soort in loofbossen en op arme gronden. Je vindt de boom ook in parken, tuinen of als solitaire boom op heidevelden. De stam en dikkere takken hebben een kenmerkende witte bast en de blaadjes zijn eirond-ruitvormig.

Bescherm de boom

Berkensap kun je tappen om vers te drinken. Je kunt het ook inkoken tot een siroop, vergelijkbaar met de bekende ‘maple syrup’ van de esdoorn, maar let op daar heb je wel liters sap voor nodig. En je kunt berkensap zelfs tot wijn te vergisten. Let bij het oogsten van het sap wel op dat je een stevige boom kiest, dat je de boom niet beschadigt en oogst altijd bescheiden. Boor nooit een gat in de stam, het is onnodig en de boom kan doodbloeden of een infectie oplopen. 

Zo tap je je eigen berkensap met respect voor de boom

Pak een twijgje en snijdt met een schoon (snoei)mes een schuin stukje van de tak. Je ziet dat de tak begint met druppelen. Buig vervolgens de tak voorzichtig omlaag en schuif het uiteinde in een flesje. Zorg er daarbij voor dat de tak niet breekt. Bevestig vervolgens het flesje aan de boom. Ik gebruik beugelflesjes. Soms is het voldoende om het beugeltje om de tak te klemmen, soms heb je nog wat touw of ijzerdraad nodig.

Laat het sap rustig in het flesje druppelen. Na een dag heb je ongeveer een flesje geoogst. Hou je flesje goed in de gaten, zodat het niet te zwaar wordt of overstroomt. Als je flesje gevuld is, haal het van de tak. De tak zal weer wat omhoog veren en de wond zal vanzelf helen. Berkensap tap je in het vroege voorjaar van maart tot april voor het blad aan de bomen verschijnt. En ik kan het niet genoeg benadrukken: doe het met mate!

Een gezond voorjaarsdrankje

Berkensap is gezond, omdat het voedingsstoffen bevat die de boom gebruikt om bladeren te maken. Het helpt bij het zuiveren van het bloed. Wat later in het voorjaar kun je ook een kruidenthee zetten van het blad van de berk. Dit is een boomvriendelijker alternatief om gebruik te maken van de gezonde eigenschappen van de boom. Deze infusie werkt heilzaam bij nier- en blaasontsteking en helpt het lichaam vocht afvoeren. Zo reinig je je lichaam van afvalstoffen. Ideaal als je in het voorjaar een reinigingskuur doet. Gebruik vooral het jonge blad. Je kunt ook gedroogd berkenblad gebruiken.

Wees altijd voorzichtig met kruiden

Wees altijd voorzichtig met het eten van wilde planten. Zorg ervoor dat je zeker weet dat je de juiste plant of boom voor je hebt. Niet alle planten zijn veilig om te eten. Ook zijn er kruiden die niet goed samengaan met bepaalde soorten medicatie. Raadpleeg daarom altijd een arts als je kruiden wilt gebruiken in combinatie met medicijnen. Dit geldt ook voor de berk.